Artykuł gościnny

Według raportu „Informacja o kartach płatniczych. IV kwartał 2019 r.” opublikowanego niedawno przez Narodowy Bank Polski ponad 89% wszystkich płatności kartą, jakich dokonują Polacy, to płatności zbliżeniowe. W tym artykule zebraliśmy najważniejsze informacje na ich temat.

Istnieje coraz więcej powodów, dla których płatności zbliżeniowe z każdym rokiem zyskują na popularności. Sprawdzimy czy – oprócz tego, że bez dwóch zdań wygodna – jest to także bezpieczna metoda oraz przyjrzymy się jej wadom i zaletom.

Jak działają płatności zbliżeniowe?

Płatności zbliżeniowe, nazywane też płatnościami NFC lub płatnościami bezstykowymi, umożliwiają błyskawiczne płacenie kartą zbliżeniową lub innym urządzeniem (np. smartfonem, smartwatchem, brelokiem z naklejoną naklejką zbliżeniową czy opaską płatniczą) bez konieczności standardowego potwierdzania transakcji kodem PIN.

Płatność zbliżeniowa rozpoczyna się w momencie zbliżenia cewki karty do cewki terminala. Czynność ta zasila układ elektroniczny karty, a modulowany w ten sposób sygnał pozwala karcie na przesłanie informacji takich jak jej numer, data ważności oraz kod autoryzacyjny umożliwiający zaakceptowanie transakcji. Są one odczytywane bezprzewodowo w ciągu zaledwie kilku sekund.

Kwoty płatności zbliżeniowych

Płatności bezstykowe dotyczą wyłącznie kwot w określonych limitach. Możliwość zapłacenia za zakupy bez konieczności wkładania karty do terminala i wpisywania kodu PIN jest dostępna tylko dla transakcji poniżej 100 złotych (jeszcze do niedawna limit ten wynosił 50 złotych).

Płatności zbliżeniowe a PIN

Do wykonania płatności zbliżeniowej nieprzekraczającej kwoty 100 złotych nie jest potrzebne potwierdzenie operacji kodem PIN. Wystarczy po prostu przyłożyć kartę lub inne urządzenie, które wykorzystujemy do płacenia, do terminala. Jeśli musisz zapłacić więcej, w większości przypadków nie obejdzie się bez tradycyjnego autoryzowania transakcji 4-cyfrowym kodem. PIN może też zastąpić biometria. Dzieje się tak np. podczas korzystania z Apple Pay, gdzie każda płatność musi zostać potwierdzona odciskiem palca (albo, opcjonalnie, skanem twarzy).

Dzienne limity płatności zbliżeniowych

Łatwość dokonywania płatności zbliżeniowych połączona z brakiem konieczności ich potwierdzania kodem PIN przy niższych kwotach może być dobrą okazją do kradzieży pieniędzy prosto czyjegoś z konta poprzez wykonywanie wielu niewielkich transakcji. Właśnie z tego powodu banki – oprócz limitu kwotowego – wprowadziły limit dziennych transakcji. Po przekroczeniu go będziesz musiał potwierdzać kodem PIN również płatności poniżej 100 złotych. W przypadku kart MasterCard najczęściej będzie to co szósta transakcja. Jeśli korzystasz z karty Visa, autoryzacja prawdopodobnie stanie się niezbędna, gdy łączna wartość Twoich zbliżeniowych transakcji płatniczych danego dnia przekroczy 150 złotych. Piszemy „najczęściej” i „prawdopodobnie”, bo banki mogą też ustalać własne limity.

Płatności kartą a płatności BLIKiem

Płatności bezstykowe kartą coraz częściej zastępuje BLIK – system płatności mobilnych oparty na dedykowanej aplikacji i dostępny w większości banków w Polsce. BLIK umożliwia ponadto wykonywanie przelewów międzybankowych bez podawania numeru konta czy wypłacanie pieniędzy z bankomatów. A jak działa? Po włączeniu aplikacji generowany jest jednorazowy, ważny przez określony czas kod pełniący rolę mechanizmu identyfikacyjnego. Wystarczy, że wpiszesz go we wskazanym miejscu (np. na terminalu płatniczym przy kasie, na stronie internetowej lub w bankomacie) i… gotowe!

Jeżeli korzystasz z BLIKa, nie musisz mieć przy sobie karty płatniczej ani logować się bankowości internetowej za każdym razem, gdy chcesz wykonać przelew. Coraz więcej osób uważa, że jest to wariant o wiele bezpieczniejszy niż tradycyjny „plastik”.

Bezpieczeństwo płatności zbliżeniowych

Wiele osób sceptycznie podchodzi do płatności zbliżeniowych głównie ze względów bezpieczeństwa. Spójrzmy zatem na liczby. Według danych z 2019 roku odsetek tzw. transakcji fraudowych (potocznie nazywanych „transakcjami oszukańczymi”) dokonanych kartami Visa wynosi mniej niż 0,1% i jest najniższy w historii.

Karty wyposażone w technologie zbliżeniowe w standardzie EMV (Europay, MasterCard, Visa) szyfrują Twoje dane w sposób uniemożliwiający identyfikację. Bezpieczeństwo płatności mobilnych zapewniają z kolei tokeny zapisujące dane karty w formie losowego ciągu cyfr. Jeśli mimo wszystko nie czujesz się zbyt pewnie i sceptycznie podchodzisz do łączenia finansów i technologii, sprawdź, czy bank, z którego usług korzystasz, oferuje możliwość zablokowania płatności zbliżeniowych na Twojej karcie.

Jest jeszcze co najmniej jeden argument przemawiający za bezpieczeństwem płatności bezstykowych: podczas ich dokonywania nie rozstajesz się ze swoją kartą. Nie musisz nikomu jej podawać ani wkładać do terminala, więc praktycznie do minimum ograniczasz ryzyko zeskanowania z niej danych. Zbliżeniowo możesz również wypłacać gotówkę z bankomatu.

Płatności zbliżeniowe za granicą

Ograniczenia dotyczące płatności NFC obowiązują lokalnie. W czasie zagranicznych wyjazdów musimy pamiętać o limitach obowiązujących w danym państwie. W większości krajów strefy euro będzie to 50 euro, w Wielkiej Brytanii – 45 funtów, w Szwecji – 400 koron, w Turcji – 250 lir tureckich, w Chorwacji – 350 kun, a np. na Węgrzech – 10 000 forintów. Aktualne limity można sprawdzić na stronie internetowej wydawcy karty płatniczej, z której zamierzasz korzystać.

Wady i zalety płatności zbliżeniowych

Przyjrzyjmy się teraz najważniejszym zaletom i wadom płatności zbliżeniowych:

Wady płatności zbliżeniowych:

• W przypadku kradzieży karty i wykonania przez złodzieja kilku transakcji bezstykowych trzeba liczyć się z utratą równowartości 50 euro.
• Opóźnione księgowanie (transakcje zbliżeniowe często księgują się później niż te potwierdzane kodem PIN, dlatego zawsze warto upewnić się, ile naprawdę masz na koncie).

Zalety płatności zbliżeniowych:

• Wygodny sposób na błyskawiczną płatność.
• Ograniczenie odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje (jeśli zgłosisz brak karty w ciągu 24 godzin od jej kradzieży lub zgubienia, Twoja odpowiedzialność za płatności zbliżeniowe dokonane bez autoryzacji zostanie ograniczona do równowartości 50 euro).
• Bezpieczeństwo.

Celowo nigdzie nie został dopisany limit kwot, który dla jednych będzie zaletą, a dla innych sporą wadą.

Czy płatności zbliżeniowe mogą pomóc w oszczędzaniu?

Płatności zbliżeniowe mogą być nie tylko wygodną opcją płacenia w sklepach i punktach usługowych, ale również sposobem na oszczędzanie. Niektóre banki regularnie organizują promocje, w których otrzymujemy premie w gotówce lub cash-back za wykonywanie płatności zbliżeniowych i mobilnych.

Wokół zbliżeniowego płacenia kartą (i nie tylko) narosło wiele mitów. Warto zapoznać się z argumentami „za” i „przeciw”, a z nowych technologii po prostu korzystać odpowiedzialnie. Ostatecznie chodzi przecież nie tylko o pieniądze, ale też wygodę i oszczędność czasu.